โดย นายสุรชัย ศิริพงษ์เสถียร ผู้อำนวยกองธรณีวิทยา กรมทรัพยากรธรณี และทีมผู้เชี่ยวชาญ-ที่ปรึกษาภาคสนาม ในโอกาสลงพื้นที่ครั้งสุดท้ายเพื่อเตรียมความพร้อมสำหรับการประเมินภาคสนามตามหลักเกณฑ์ขั้นตอนปฏิบัติ (เดือนมีนาคม 2562) เพื่อให้ประกาศเป็นอุทยานธรณีระดับประเทศอย่างสมบูรณ์
นายสุรชัย ศิริพงษ์เสถียร หัวหน้าคณะทำงาน กรมทรัพยากรธรณี กล่าวว่า อุทยานธรณีโลกของยูเนสโก คือ พื้นที่รวมแหล่งและสภาพภูมิประเทศที่มีความสำคัญทางธรณีวิทยาระดับนานาชาติ โดยพื้นที่เหล่านี้ได้รับการบริหารจัดการแบบองค์รวม ประกอบด้วย การอนุรักษ์ การให้การศึกษา และการพัฒนาอย่างยั่งยืน โดยใช้กระบวนการ “จากล่างสู่บน” (A Bottom Up Approach) ซึ่งต้องอาศัยความร่วมมืออย่าง
จริงจังจากชุมชนท้องถิ่น อาทิ เจ้าของที่ดิน, ผู้ให้บริการด้านการท่องเที่ยว, คนในพื้นที่, องค์กรปกครองท้องถิ่น และพันธมิตรทุกภาคส่วน ด้วยการสนับสนุนของประชาชน รวมถึงนักการเมืองในระยะยาว มียุทธศาสตร์ที่ชัดเจนในการใช้ประโยชน์และการอนุรักษ์มรดกทางธรณีวิทยา ผู้อำนวยการอุทยานธรณีผาชัน-สามพันโบก นายสุริยัน กิจสวัสดิ์ ได้กล่าวเพิ่มเติมว่า ทางจังหวัดอุบลราชธานี โดยท่านผู้ว่าราชการจังหวัด กำลังเร่งรัดทบทวนโครงสร้างบริหารอุทยานธรณี ซึ่งถือเป็นสาระสำคัญ, มีขอบเขตพื้นที่ชัดเจน
พร้อมแผนบริหารจัดการซึ่งได้ผ่านการประกาศจัดตั้งในระดับท้องถิ่นจนมีความมั่นใจ การเตรียมประเมินภาคสนามครั้งนี้ นับเป็นก้าวสำคัญอย่างยิ่งที่จะชี้วัดถึงความพร้อมของคนอุบลราชธานี ที่จะนำพาไปสู่อุทยานธรณีระดับประเทศโดยเร็ววัน จากนั้นก็จะมีการประเมินซ้ำทุก 4 ปี และสมบูรณ์ถึงจุดพร้อมที่จะขอเป็นอุทยานธรณีระดับโลกของยูเนสโกต่อไป ซึ่งจะต้องร่วมกันขับเคลื่อนต่อเนื่องอย่างไม่หยุดยั้ง
ทางด้านนายเชษฐา ไชยสัตย์ ในฐานะรองประธานสมาพันธ์มัคคุเทศก์อาชีพแห่งประเทศไทย ให้ความเห็นว่า ได้ร่วมประสานในการสร้างความพร้อมสำหรับการจัดเตรียมมัคคุเทศก์ท้องถิ่น, นักเล่าเรื่องชุมชน, ผู้สื่อความหมาย, และผลิตภัณฑ์ชุมชนนวัตวิถี ในพื้นที่ โดยได้บูรณาการร่วมกับทิศทางของกรมการท่องเที่ยวและกรมพัฒนาชุมชน นับเป็นอีกหนึ่งขั้นตอนที่มีความสำคัญมากในการสนับสนุนการประเมินภาคสนาม (ระยะเวลา 5-6 วัน) ช่วงเดือนมีนาคม ศกนี้ การมีส่วนร่วมของประชาชน คือ หัวใจสำคัญ ทั้งในเขต
อำเภอศรีเมืองใหม่ โคกผาส้วม แหล่งไดโนเสาร์ยุคสุดท้าย พบซากกระดูกและฟัน ฯลฯ อายุประมาณ 120 ล้านปี, ความหลากหลายทางชีวภาพ ความงดงามของภูมิประเทศ บริเวณ ผาชัน-สามพันโบก, วิถีชีวิตคนกับป่าเขตนาโพธิ์กลาง บ้านซะซอม, บ้านท่าล้ง ชนเผ่าบลู ฯลฯ แม่น้ำสองสี ผาแต้ม, และวิถีแห่งแม่น้ำโขงกับชุมชน นอกจากนี้ยังต้องมีเส้นทางท่องเที่ยวทางธรณี (Geo Trails) ที่ชัดเจนทั้งเนื้อหาทางวิชาการ ประวัติศาสตร์ และความเชื่อในท้องถิ่น
นายธนกฤต สายใจ ตัวแทนภาคประชาชนในพื้นที่ ได้แสดงความเห็นว่า คณะทำงานในพื้นที่ได้จัดประชาคม และได้รับความร่วมมืออย่างดียิ่งจากผู้นำชุมชนและทุกภาคส่วน ภายใต้เงื่อนไขงบประมาณที่มีจำกัดและความเร่งรัดของเวลา มีรายละเอียดค่อนข้างมาก อาทิ จุดบริการข้อมูล-นิทรรศการ (Information Center) การต้อนรับ, สินค้าชุมชนจากทรัพยากรทางธรณี, การสื่อถึงวัฒนธรรมและประเพณีท้องถิ่น, แม้แต่ป้ายชี้นำอธิบาย ความ ทางยูเนสโก ก็มีแนวทางให้ “อ่าน-เข้าใจได้ง่าย” คือ เด็กอายุ 8-12 ปี ต้องเข้าใจได้ ไม่ใช่มีแต่ภาษาทางวิทยาศาสตร์ โดยในพื้นที่ ผาชัน-สามพันโบก จะเน้นถึงสภาพทางธรณีวิทยาและวิถีชีวิติของผู้คนกับแม่น้ำโขงอันยิ่งใหญ่
นายเชษฐา ไชยสัตย์ ในฐานะกรรมการพัฒนาการท่องเที่ยวและกีฬา จ.อุบลราชธานี ได้กล่าวในตอนท้ายว่า การส่งเสริมอุทยานธรณี ผาชัน-สามพันโบก เป็นเรื่องที่จะส่งผลดีด้านอุตสาหกรรมท่องเที่ยวและบริการในภูมิภาค, มรดกธรณี จะเชื่อมโยงกับมรดกทางธรรมชาติและวัฒนธรรมอื่นๆ ในพื้นที่ เพื่อเพิ่มความตระหนักและความเข้าใจให้ชุมชนท้องถิ่นเรียนรู้ ได้เข้าใจ และมีความภาคภูมิใจในตนเอง ลดความเหลื่อมล้ำ เกิดการสร้างงาน สร้างอาชีพ เพิ่มรายได้ ช่วยกระตุ้นเศรษฐกิจในท้องถิ่นและเรียนรู้ถึงการท่องเที่ยวแนวใหม่-เชิงธรณี (Geo Tourism)
.
อุทยานธรณี เป็นมรดกทางธรรมชาติ ที่คนไทยสมควรอนุรักษ์ไว้ เพื่อก่อให้เกิดประโยชน์โดยตรงสู่ชาวบ้าน ชุมชน สังคมในท้องถิ่น ผ่านกิจกรรมการท่องเที่ยว เกิดสำนึกรักบ้านเกิดและหวงแหนทรัพยากร นำไปใช้ประโยชน์ได้อย่างยั่งยืน
.
ขอขอบคุณ: กองธรณีวิทยา, คณะทำงานอุทยานผาชัน-สามพันโบก จ.อุบลราชธานี ที่เอื้อเฟื้อข้อมูลและภาพ