กลายเป็นปมปัญหาของทั้ง ๒ ประเทศ นอกเหนือไปจากปราสาทพระวิหารที่เป็นกรณีพิพาทกันมายาวนานแล้ว ในระยะไม่กี่ปีมานี้มีปราสาทหิน ๒ แห่ง คือ ปราสาทตาเมือนธม อำเภอพนมดงรัก จังหวัดสุรินทร์ และปราสาทตาควาย ซึ่งไม่แน่ว่าอยู่ในดินแดนประเทศไทย หรือประเทศกัมพูชา ได้เป็นหนึ่งในปัญหาความขัดแย้ง จนกระทั่งบานปลายกลายเป็นสมรภูมิรบดังที่ได้ทราบกันดี สำหรับปราสาทตาควาย
เป็นปราสาทหลังเดียวโดดๆไม่ปรากฏว่ามีอาคารประกอบอื่นๆ เช่นระเบียงคด บรรณาลัย หรือโคปุระ ตัวปราสาทก่อด้วยหินทราย คะเนด้วยสายตาว่าน่าจะมีความสูงประมาณ ๑๒ - ๑๕ เมตรจากพื้นดิน (ไม่รวมส่วนฐานที่คงยังฝังจมอยู่ในดิน) มีประตูทางเข้าสี่ด้าน ทุกด้านเป็นช่องประตูจริง มีมุขยื่นออกมาทางด้านหน้า (ตะวันออก) เป็นมุขสั้นๆ ปัจจุบันพังทลายลงมาบางส่วน ที่น่าอัศจรรย์ใจก็คือสภาพของปราสาทตา
ควายนับว่าสมบูรณ์มาก คือชั้นหลังคายังอยู่ทั้งหมดจนถึงบัวยอด แต่การก่อสร้างปราสาทแห่งนี้ยังไม่แล้วเสร็จ เพียงก่อขึ้นรูปไว้เท่านั้น ยังมิได้ขัดแต่งผิวหิน หรือแกะสลักลวดลายใดๆ ซึ่งนั่นเองอาจเป็นเหตุให้ปราสาทยังคงรูปอยู่ได้ โดยไม่ถูกทำลาย หรือลักลอบกะเทาะชิ้นส่วนต่างๆ ไป เช่นที่เกิดขึ้นกับปราสาทอื่นๆ ตามแนวชายแดน เช่นปราสาทตาเมือนธม การที่ไม่ปรากฏลวดลายอย่างหนึ่งอย่างใดเลยนี้ ทำให้กำหนดอายุปราสาทตาควายได้แต่เพียงกว้างๆ จากรูปทรงของตัวปราสาท ว่าน่าจะอยู่ในราวช่วง
ปลายสมัยนครวัด ต่อตอนต้นสมัยบายน หรือรัชกาลพระเจ้าสุรยวรมันที่ ๒ ถึงรัชกาลพระเจ้าชัยวรมันที่ ๗ ส่วนลัทธิศาสนาของผู้สร้างปราสาทแห่งนี้นั้น เนื่องจากไม่ปรากฏรูปเคารพใดๆ หลงเหลือให้เห็นชัดเจน จึงได้แต่เพียงตั้งข้อสังเกตว่าบริเวณกลางห้องโถงของปราสาทซึ่งควรเป็นที่ประดิษฐานสิ่งศักดิ์สิทธิ์หรือรูปเคารพนั้น มีแท่งหินธรรมชาติลักษณะคล้ายศิวลึงค์ตั้งอยู่ (แต่จะใช่หรือไม่ยังไม่อาจระบุได้) ซึ่งหาก
เป็นเช่นนั้นจริง ที่นี่ก็อาจเป็นศาสนสถานในศาสนาฮินดู ลัทธิไศวนิกาย ที่นับถือพระศิวะ เช่นเดียวกับที่ปราสาทตาเมือนธม ซึ่งก็มีการสถาปนาโขดหินธรรมชาติให้เป็นศิวลึงค์ประธานของศาสนสถานอีกด้วย สามารถสอบถามข้อมูลการท่องเที่ยวในจังหวัดสุรินทร์ หรือข้อมูลการเดินทางได้ที่ ททท.สำนักงานสุรินทร์ โทร. 0-4451-4447-8 โทรสาร 0-4451-8530 e-mail : tatsurin@tat.or.th เว็ปไซร์ http://www.tourismthailand.org/surin